OGIBiz Website

Η μοναξιά είναι μια κοινή εμπειρία.Το 80% των ατόμων κάτω των 18 και το 40% των ενηλίκων άνω των 65 ετών αναφέρουν ότι είναι μοναχικοί τουλάχιστον μερικές φορές, με τα επίπεδα μοναξιάς να μειώνονται σταδιακά κατά τη μέση ενήλικη ζωή και στη συνέχεια, να αυξάνονται στα γηρατειά (δηλαδή άνω των 70 ετών).

Οι άνθρωποι μπορούν να ζήσουν σχετικά μοναχικές ζωές και να μην νιώθουν μοναξιά και αντίστροφα μπορούν να ζήσουν μια φαινομενικά πλούσια κοινωνική ζωή και να νιώθουν, ωστόσο, μοναξιά. Συνήθως ορίζεται ως ένα οδυνηρό συναίσθημα του ανθρώπου που συνοδεύει την αντίληψη ότι οι κοινωνικές του ανάγκες δεν καλύπτονται από την ποσότητα ή κυρίως την ποιότητα των κοινωνικών σχέσεών του. Η μοναξιά, συνήθως, μετριέται ζητώντας από τα άτομα να απαντήσουν σε στοιχεία, όπως αυτά της συχνά χρησιμοποιούμενης κλίμακας μοναξιάς: «Αισθάνομαι απομονωμένος», «Υπάρχουν άνθρωποι με τους οποίους μπορώ να μιλήσω» και «Νιώθω μέρος μιας ομάδας φίλων».

Οι όροι κοινωνική απομόνωση και μοναξιά είναι αλληλένδετοι αλλά περιγράφουν διαφορετικές έννοιες. Η κοινωνική απομόνωση αναφέρεται στην αντικειμενική απουσία ή την έλλειψη των επαφών και των αλληλεπιδράσεων ανάμεσα σ’ ένα άτομο και το περιρρέον κοινωνικό δίκτυο. Η μοναξιά, από την άλλη, αναφέρεται σε μια υποκειμενική κατάσταση αίσθησης του να είσαι μόνος, χωρισμένο ή χωριστός από άλλους, και έχει εννοιολογηθεί ως ανισορροπία ανάμεσα στις επιθυμητές κοινωνικές επαφές και στις πραγματικές κοινωνικές επαφές.

Ως άνθρωποι, έχουμε μια θεμελιώδη «ανάγκη να ανήκουμε» σε κάποιον ή να συνδεόμαστε με κάποιον. Όταν αυτή η ανάγκη δεν εκπληρώνεται, οι άνθρωποι βιώνουν μοναξιά, μια υποκειμενική δυσάρεστη εμπειρία που περιγράφεται ως ένα χρόνιο αίσθημα αντιληπτής κοινωνικής απομόνωσης ή μια δυσάρεστη εμπειρία που εμφανίζεται όταν το δίκτυο κοινωνικών σχέσεων ενός ατόμου είναι ανεπαρκές. Από εξελικτική σκοπιά, η μοναξιά θεωρήθηκε ότι είναι προσαρμοστική, καθώς χρησιμεύει ως ένα «αποτρεπτικό σήμα», το οποίο παρακινεί τους ανθρώπους να επανασυνδεθούν, όπως η πείνα παρακινεί τους ανθρώπους να αναζητήσουν φαγητό. Ωστόσο, η μοναξιά μπορεί να γίνει χρόνια και τυγχάνει αυξανόμενης ακαδημαϊκής και δημόσιας προσοχής, καθώς αποδείχθηκε ότι έχει επιβλαβείς επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική υγεία.

Η κοινωνική απομόνωση και η μοναξιά είναι ιδιαίτερα προβληματικές στα γηρατειά λόγω της μείωσης των οικονομικών και κοινωνικών πόρων, των λειτουργικών περιορισμών, του θανάτου συγγενών και των συζύγων και των αλλαγών στις οικογενειακές δομές και την κινητικότητα. Οι χρόνια μοναχικοί ηλικιωμένοι αναφέρουν επίσης λιγότερη άσκηση, περισσότερη χρήση καπνού, μεγαλύτερο αριθμό χρόνιων ασθενειών, υψηλότερες βαθμολογίες κατάθλιψης και μεγαλύτερο μέσο αριθμό διαμονής σε οίκους ευγηρίας, σε σχέση μ’ εκείνους που δεν είναι μοναχικοί και απομονωμένοι.

 Καθένας από εμάς είναι ικανός να αισθάνεται μοναξιά και η μοναξιά είναι μία κατάσταση ισότητας ευκαιριών. Έχουμε υποθέσει ότι η μοναξιά είναι το κοινωνικό ισοδύναμο του σωματικού πόνου, της πείνας και της δίψας. Ο πόνος της κοινωνικής αποσύνδεσης και η πείνα και η δίψα για κοινωνική σύνδεση παρακινούν τη διατήρηση και τη δημιουργία κοινωνικών συνάψεων απαραίτητων για την επιβίωση του ανθρώπινου είδους. Τα αισθήματα μοναξιάς, γενικά, επιτυγχάνουν να παρακινήσουν τη σύνδεση ή την επανασύνδεση με άλλους μετά από μία γεωγραφική μετεγκατάσταση ή ένα πένθος, για παράδειγμα, μειώνοντας ή καταργώντας τα συναισθήματα κοινωνικής απομόνωσης. Ωστόσο, για το 15-30% του γενικού πληθυσμού, η μοναξιά είναι μια χρόνια κατάσταση. Αν δεν υπάρχει φροντίδα και μέριμνα, η μοναξιά έχει σοβαρές συνέπειες για τη γνώση, το συναίσθημα, τη συμπεριφορά και την υγεία.